కేనోపనిషత్తు ( అంతా ఎవరిచే? )
‘కేన’ అనే పదంతో మొదలవడం వలన ఈ ఉపనిషత్ను కేనోపనిషత్ అని పేర్కొనడం జరిగింది. ఈ ఉపనిషత్ సామవేదంలో పొందుపరచడం జరిగింది. 35 మంత్రాలతో 4 భాగాలుగా ఈ ఉపనిషత్ దర్శనమిస్తోంది. ‘శరీరము, మనస్సు, ఇంద్రియాలు, ప్రాణము ఇవన్నీ ఎవరి మూలముగా పనిచేస్తున్నాయి’ అనే ప్రశ్నతో ఈ ఉపనిషత్ మొదలవుతుంది. ఆత్మయొక్క అస్థిత్వాన్ని తెలియజేస్తూ, ఇంద్రియాలతో ప్రాపంచిక వస్తువులను తెలుసుకున్నట్లు ఆత్మను తెలుసుకోలేమని, మనం ఆరాధించే విగ్రహాలు, చిత్రపటాలు మనం భగవదనుభూతిని పొందడం కోసం ఒక మెట్టు మాత్రమేనని, ఆత్మను సంపూర్ణముగా తెలుసుకోమని ఈ ఉపనిషత్ బోధిస్తుంది. ఆత్మానుభూతి ద్వారా పొందే శక్తే నిజమైన శక్తి అని, అపరోక్ష జ్ఞానం వలన తాను శాశ్వతుడు, నాశనం లేనివాడు అని గ్రహించిన వ్యక్తి అమరత్వ స్థితిని పొందుతాడని ఈ ఉపనిషత్ వివరిస్తుంది.